Prawo do zasiłku rodzinnego w Belgii — kto, do kiedy i na jakich warunkach?

Zasiłki rodzinne w Belgii to system, który — choć na pierwszy rzut oka wydaje się prosty — zawiera wiele warunków zależnych od wieku dziecka, statusu edukacyjnego oraz miejsca zameldowania.

W skrócie: każde dziecko zameldowane w regionie Walonii i w Brukseli może być uprawnione do świadczenia do maksymalnie 25. roku życia, jednak zakres kontroli i wymagania zmieniają się wraz z wiekiem.

Automatyczne prawo do zasiłku obowiązuje do 18. roku życia. Oznacza to, że do momentu ukończenia 18 lat rodzice lub opiekunowie otrzymują zasiłek bez dodatkowych weryfikacji dotyczących nauki czy zatrudnienia dziecka.

Po 18. roku życia zaczynają się pierwsze sprawdzenia administracyjne — między 18. a 21. rokiem życia weryfikuje się przede wszystkim, czy młoda osoba nie pobiera zasiłku dla bezrobotnych, co może wpływać na prawo do zasiłku rodzinnego.

Najistotniejsza zmiana następuje po 21. urodzinach: aby utrzymać prawo do zasiłku do 25. roku życia, młody człowiek musi spełniać określone kryteria związane ze studiami lub aktywnością zawodową. W praktyce dla studentów w szkolnictwie wyższym (uniwersytety, szkoły wyższe) kluczowym progiem jest zapis na minimum 27 punktów kredytowych w danym roku akademickim — to warunek stosowany przez kasy rodzinne. W przypadku gdy student przebywa przez rok na studiach zagranicznych, prawo do zasiłku może być zachowane, ale zwykle wymaga to przedstawienia odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej status studenta i uznania programu.

Status pracy studenckiej też ma znaczenie: kontrakt studencki na maksymalnie 650 godzin rocznie nie wpływa na prawo do zasiłku rodzinnego — jest to odrębne rozwiązanie prawne. Jeśli praca studenta przekracza ten próg i następuje klasyfikacja jako pracownik etatowy, to nadal istnieją mechanizmy (np. limit 240 godzin kwartałowo w pewnych sytuacjach), które pozwalają zachować prawo do świadczenia pod określonymi warunkami. W praktyce więc łączenie pracy i zasiłku jest możliwe, ale wymaga ścisłego przestrzegania limitów i zgłaszania zmian do kasy rodzinnej.

Dla młodych w systemie dualnym (alternance) lub odbywających praktyki zawodowe sytuacja jest korzystna: okresy praktyk i staże uznawane są za elementy edukacji i wliczają się do warunków utrzymania prawa do zasiłku, o ile są formalnie zaliczane jako część programu nauczania. W przypadku zmiany sytuacji (przerwa w nauce, porzucenie studiów) konieczne jest szybkie zgłoszenie do odpowiedniej kasy rodzinnej — brak aktywności edukacyjnej zwykle powoduje utratę prawa, chyba że osoba zarejestruje się jako poszukująca pracy i spełni szczegółowe warunki okresowe przewidziane przez prawo.

Praktyczne wskazówki dla rodziców i młodych:Jeżeli wasze dziecko kończy 18 lub 21 lat, sprawdźcie w dokumentacji kasy rodzinnej, jakie dokumenty musicie dostarczyć na początku roku szkolnego; uczelnie często wysyłają potwierdzenia elektroniczne, ale nie wszystkie przypadki obsługiwane są automatycznie. W razie wątpliwości albo gdy system wymaga wyjaśnień, najpierw kontaktujcie się z własną kasą rodziną, a jeśli odpowiedź nie będzie satysfakcjonująca — skontaktujcie się z AVIQ (w Walonii) lub odpowiednim organem w regionie, który potwierdzi interpretację przepisów i pomoże w procedurze odwoławczej lub wyjaśniającej.

Kilka dodatkowych faktów, które warto mieć na uwadze: prawo i praktyka mogą się różnić nieco między regionami (Wallonia, Bruxelles, Flandria) — zawsze sprawdzajcie zasady właściwe dla miejsca zameldowania; istnieją też dopłaty i stawki specjalne (np. dodatki dla dzieci z niepełnosprawnością) oraz terminy składania dokumentów, które wpływają na termin wypłaty świadczeń. System monitoringu studiów (formularze szkolne, elektroniczne potwierdzenia) ma dziś duże znaczenie dla prawidłowego naliczania zasiłków — warto zachować kopie potwierdzeń zapisów i zdobytych kredytów.